Üniversitemiz Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bilge Alpaslan Kocamemi Nisan ayından bu yana Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Türkiye Su Enstitüsü (SUEN) koordinatörlüğünde yürütülen “Türkiye Atık sularında ve çamurlarında SARS-CoV-2 Taranması ile Covid-19 Yayılımının İncelenmesi’ adlı çalışmada proje yürütücüsü ve bilimsel danışman olarak görev almaktadır.
Proje kapsamında Nisan-Haziran 2020 tarihleri arasında 81 ilin atık su arıtma tesislerinde -İstanbul özelinde ise tüm atık su arıtma tesislerinde- SARS-CoV-2 virüsü analizleri ile Covid-19 yayılımı belirlendi.
Haziran 2020 tarihinde başlanan Türkiye rutin taramalarında Ağustos 2020 sonuna kadar sürekli negatif sonuçlar ile karşılaşıldı. Bu durum q-PCR ölçümlerinde kullanılan primerin hitap ettiği gen bölgesinin mutasyona uğradığını düşündürdü. Eylül 2020 tarihinde ise virüsün başka bir gen bölgesine hitap eden primer değişikliği ile ölçümler sağlıklı bir şekilde tekrar yürütülmeye başlandı. Virüsün belirli bir gen bölgesinde gerçekleştiği düşünülen mutasyon sonuçları, beklenilen Yeni Nesil Sekans (NGS) analizleri ile netleşecek.
Eylül 2020 tarihinden itibaren Türkiye genelinde tüm bölgeleri tarayacak şekilde 22 pilot il belirlendi. Bu kapsamda; İstanbul genelinde haftalık, diğer illerde iki haftalık aralıklar ile analizler gerçekleştirilmektedir. Yapılan analizler neticesinde bölgesel pilot şehirler için virüs yükleri hesaplanmakta ve harita üzerinde bir renk skalası kullanılarak bölgesel Covid-19 vaka yayılımının görsel olarak hızlıca takibi mümkün olmaktadır. Bu takip, vaka artış ve azalışlarının en az 4-5 gün öncesinden tespitine imkân vermektedir.
Ülkemizde ve dünyada COVID-19 pandemi sürecinde salgının bölgesel yoğunluğunun atık sularda yapılacak taramalar vasıtasıyla önceden tespiti ve erken uyarı mümkün olup virüsün yüksek miktarda bulunması lokal karantina uygulamaları ve filyasyon çalışmaları yapılmasına imkân verecektir. Üniversite kampüsleri, öğrenci yurtları, metro istasyonları, hava alanları, askeri birlikler, fabrikalar gibi insan sayısı yüksek olan yerleşkelerde atık sular vasıtasıyla yapılacak toplu Covid-19 taramaları erken uyarı anlamında oldukça önemlidir.
Bu bağlamda Marmara Üniversitesi, yüz yüze eğitime başlanılacağı süreçte yerleşkelerinde ve öğrenci yurtlarında atık sularda SarsCov-2 ölçümleri ile Covid-19 taraması yaparak diğer üniversitelere öncü olmayı hedeflemektedir.
Çalışmaya ait güncel gelişmelerin anlatıldığı haber ve video linklerine aşağıdan ulaşabilirsiniz.
https://www.cnnturk.com/turkiye/atik-sulardaki-koronavirus-haritasi-belirlendi?page=1
http://www.iski.gov.tr/web/bsnvideo/NTVAtikSulardaKoronaVirus.mp4
http://www.iski.gov.tr/web/bsnvideo/HaberTurkAtikSudaKoronaVirus.mp4
