Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nün Derdmend’’in Doğumunun 160. Yılı Onuruna düzenlediği “İdil-Ural Türklerinin Toplumsal ve Kültürel Tarihinde Remiyevler Ailesinin Yeri” konulu uluslararası toplantı 21 Kasım’da gerçekleşti.
Toplantının açılış konuşmalarını; Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Okan Yeşilot ve Tataristan Cumhuriyeti’nin Türkiye Yetkili Temsilcisi Ayrat Gataullin yaptı. Toplantı kapsamında, Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi giriş katında Türkiye Cumhuriyeti Eski Kazan Başkonsolosu Sayın Turhan Dilmaç’ın “Tataristan Fotoğrafları” sergisi açıldı.
İdil-Ural Türklerinin meşhur şairi Derdmend onuruna düzenlenen toplantıda; İdil-Ural bölgesinde 19. yüzyılın sonunda ve 20. yüzyılın başında gerçekleştirdikleri hayırsever hizmetleriyle tanınan Zakir ve Şakir Remiyev kardeşlerin faaliyetleri ve Remiyevler soyunun tarihi ele alındı. Etkinlikte; yurt içinden ve yurt dışından İdil-Ural kökenli birçok konuşmacı yer alırken farklı ülkelerden gelen Remiyev ailesi üyeleri de misafir olarak bulundu.
Prof. Dr. Emine Gürsoy Naskali’nin oturum başkanlığını yaptığı “Remiyevler: Aile Tarihçesi ve Hatıralar” başlıklı birinci oturumda üç katılımcı bildiri sundu. Toplantının sekreteri ve Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü öğretim üyesi; Öğr. Gör. Dr. Liaisan Şahin Remiyevler ailesinin tarihine ve Tatar kültür tarihinde yaptıkları hizmetlere vurgu yaptı. Remiyevler ailesi üyesi ve Bilkent Üniversitesi emekli öğretim üyesi Gönül Pultar, Remiyevler soyunun şeceresini verirken ailenin ünlü bireylerini tanıttı. Finlandiya Tatarları İslam Cemaati Onursal Başkanı, Helsinki Üniversitesi öğretim üyesi Okan Daher; Finlandiya’da Tatarların eğitimine ve kültürel gelişimi üzerine çalışma yapan Arif Rami hakkında bilgi verdi.
“Remiyevler Ailesinin En Ünlü Üyesi Zakir Remiyev (Derdmend)’in Eserleri” adlı ikinci oturumun başkanlığını Prof. Dr. Gülşen Seyhan Alışık üstlendi. Bu oturumda; Zakir Remiyev’in şairlik yönü ele alınarak eserleri çeşitli yönlerden değerlendirildi. İnönü Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ramilya Yarullina Yıldırım; Derdmend’in eserlerinde işlenen vatan ve millet konusunu ele aldı. Kafkas Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Çulpan Zaripova Çetin; Derdmend’in eserlerinde Doğu ve Batı felsefesinin sentezini analiz etti.
Oturum başkanlığını Prof. Dr. Nadir Devlet’in yaptığı “Remiyevlerin İdil-Ural Türklerinin Toplumsal ve Kültürel Hayatına Katkıları” başlık son oturumda dört konuşmacı bildiri sundu. Tataristan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Şehabeddin Mercani Tarih Enstitüsü öğretim üyesi Marat Gibatdinov; 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başındaki dönemde İdil-Ural Türklerinin kültür ve eğitimleri hakkında katılımcıları aydınlattı. Tataristan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Şehabeddin Mercani Tarih Enstitüsü öğretim üyesi Lale Murtazina; Remiyev kardeşlerin İdil-Ural Türklerinin eğitim çalışmalarına yaptıkları katkıları anlattı. Ankara Üniversitesi doktora öğrencisi İlyas Miftahov; Remiyevlerin İdil-Ural bölgesi Türkleri basın hayatına kattığı değerlerden bahsetti. Remiyevlerin desteğiyle çıkan “Şura” dergisi hakkında bilgi verdi. Başkurdistan Devlet Üniversitesi öğretim üyesi ve Başkurdistan Devlet Opera ve Bale Tiyatrosu sanatçısı Marat Şaripov; Başkurdistan’da Zakir Remiyev ve Şakir Remiyev kardeşlerin mirasının öğrenilmesi ve tanıtılması için yapılan çalışmaları katılımcılarla paylaştı.
Toplantının kapanış oturumunda; Remiyevler ailesinin üyesi ve Beykent Üniversitesi öğretim üyesi Ali Vahit Turhan’ın başkanlığında toplantı çalışmalarının değerlendirilmesi yapıldı. Etkinlik Marat Şaripov’un; piyano eşliğinde Derdmend’in şiirlerini ve şiirlerine bestelenen şarkılarını seslendirmesinin ardından sona erdi.
